Sorgu Odasında Gerçek: Henri Alleg’in Vicdanı Yeniden Yazması
Sorgu Odasında Gerçek: Henri Alleg’in Vicdanı Yeniden Yazması
Henri Alleg, bir gazeteciydi. Ama sadece haber yazmadı; devletin unutturmak istediği bir suçu belgeledi.
1957’de, Fransız ordusunun Cezayir’de yürüttüğü “kirli savaş” sırasında işkence gördü.
O günleri unutmamak için bir kitap yazdı.
Ve o kitap, yayınlandığı hafta yasaklandı.
Ama kelimeler, kapatılan kitaplıklardan daha hızlı yayıldı.
“La Question” bir kitap değil, bir çığlıktır.
Henri Alleg, komünist eğilimli Alger Républicain gazetesinin editörüydü.
Cezayir Bağımsızlık Savaşı sırasında tutuklandı ve Fransız paraşütçü birlikleri tarafından elektrik, dayak, uykusuz bırakma ve tecavüz tehdidiyle işkenceye maruz kaldı.
Tutukluyken yaşadıklarını aklında tuttu. Serbest kaldıktan sonra, hiçbir mahkeme salonu onu dinlemedi.
O da kaleme aldı. La Question 1958'de yayımlandı.
Kitap, bir mahkeme tutanağı gibi değil, bedenin ve onurun kırıldığı bir “insan belgesi” gibi okunuyordu.
Susturulmak İstenen Bir Tanıklık
Henri Alleg’in kitabı yayınlandıktan sadece 10 gün sonra Fransa’da yasaklandı.
Bu, Nazi işgalinden beri Fransa’da bir kitabın resmî olarak sansürlenmesinin ilk örneğiydi.
Ancak yasak, daha çok kişiye ulaşmasını sağladı. Samizdat yöntemiyle çoğaltıldı. Fransa’daki entelektüel vicdanı yerinden oynattı. Sartre, Simone de Beauvoir, Camus gibi isimler kamuoyu baskısı oluşturmaya başladı.
Bir İnsan Hakları Belgesine Dönüşen Tanıklık
La Question, yalnızca Cezayir’de yaşananları değil, demokratik olduğunu iddia eden bir devletin, işkenceyi sistematik hale getirişini belgeledi.
Henri Alleg’in sessizliği seçmemesi, yıllar sonra Guantanamo’dan Abu Ghraib’e uzanan işkence dosyalarının tarihsel bağlamını kurmamızı sağladı.
“Sadece yazmak zorundaydım. Çünkü hayatta kalmak yetmezdi. Gerçeği bırakmak istedim arkamda.”
Henri Alleg
Channel 24 Yorumu:
Henri Alleg, sadece işkenceye uğramış bir gazeteci değil; devletin unutturmaya çalıştığı hakikati belgeleyen bir tanıktı.
Onun direnişi, ifade özgürlüğü ve insan onurunun sarsılmaz değerlerine adanmış bir kalemle kazındı tarihe.
Kaynaklar:
Alleg, Henri. La Question (1958)
Human Rights Watch Archives: "Torture and Testimony"
Amnesty International: “Algeria 1957 – France’s Forgotten War Crimes”
Le Monde Diplomatique (2008): Henri Alleg’in Ardından
Yer: Cezayir – Paris – 1957
Hazırlayan: Channel 24 İnsan Hakları Masası
