Avrupa’dan Türkiye’ye 'umut hakkı' çağrısı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 2014 yılında verdiği “umut hakkı” kararının hâlâ uygulanmaması, Türkiye’ye yönelik yeni bir uluslararası baskının kapısını araladı. Avrupa’daki hukuk ve insan hakları örgütleri, konuyu Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne taşıma hazırlığı yapıyor.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Abdullah Öcalan hakkında verdiği kararında, şartlı tahliye imkânı bulunmayan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını insan onuruna aykırı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesine (işkence ve kötü muamele yasağı) aykırı bulmuştu. Mahkeme, bu tür cezaların “yaşam boyu umutsuzluk” yarattığına dikkat çekmişti.
Ancak Türkiye, aradan geçen 11 yıla rağmen, ne Öcalan ne de benzer durumda olan mahkûmlar için yasal bir düzenleme yapmadı. Bu durum, AİHM kararlarını izlemekle yükümlü olan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin dikkatinden kaçmadı.
Komite, Eylül 2024 tarihinde yaptığı toplantıda Türkiye’ye ağırlaştırılmış müebbet uygulamalarını gözden geçirme ve mahkûmlar için gerçek bir tahliye imkânı sunacak mekanizmalar oluşturma çağrısı yaptı. Ayrıca, 2025 Eylül’üne kadar somut adım beklediklerini açıkladı.
Avrupa’daki hukuk örgütleri bu süreçte Komite’ye resmi başvuru yapmaya hazırlanıyor. Amaç, Türkiye’yi AİHM kararlarına uymaya ve “yaşam boyu hapis” rejiminde insan haklarına uygun bir düzenleme yapmaya zorlamak.
Öcalan’ın avukatlarından İbrahim Bilmez, Türkiye’de yargı yoluyla ilerlenemediğini ifade ederek “AİHM 2014’te bu konuda net bir karar verdi ama Türkiye 11 yıldır hiçbir adım atmadı. Meclisin, insan onurunu gözeten bir yasal düzenleme yapması şart” dedi.
“Umut hakkı” tartışması, sadece bireysel bir dava değil; Türkiye’nin insan hakları yükümlülükleriyle nasıl yüzleştiğini gösteren önemli bir gösterge olarak takip ediliyor.
Kaynaklar:
Bianet - T24 - Rudaw -İHD
